Học lập trình có khó không? Bí quyết cho người mới
Xu hướng ngành công nghệ

Học lập trình có khó không? Bí quyết cho người mới

TT
Trần Thu Vân
Xuất bản 10/18/2024・Cập nhật 10/23/2024

Lập trình hiện nay được xem là một trong những ngành nghề có sức hút lớn trên thị trường lao động và có rất nhiều mới muốn bắt đầu sự nghiệp với ngành nghề này. Tuy nhiên có một câu hỏi được đặt ra là học lập trình có khó không?” 

Khi mới bắt đầu tìm hiểu về lập trình, những kiến thức phong phú hay những dòng code chằng chịt sẽ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và bối rối? Việc bắt đầu học lập trình thường khiến nhiều người nản chí bởi những thử thách ban đầu. 

Nhưng đừng để điều đó ngăn cản bạn! Trong bài viết này, chúng ta sẽ giải đáp thắc mắc "học lập trình có khó không" cùng với những bí quyết hiệu quả để giúp bạn tự tin chinh phục lập trình, từ những bước cơ bản nhất đến việc tạo ra sản phẩm thực sự. 

Công việc của lập trình viên là gì?

Công việc của lập trình viên có thể khi nghe qua chúng ta sẽ nghĩ rằng công việc của họ chỉ là ngồi trước máy tính và viết mã, nhưng thực tế công việc này sẽ phức tạp hơn cách mọi người vẫn nghĩ.

Lập trình viên sẽ là người chịu trách nhiệm phát triển, kiểm thử và duy trì các ứng dụng phần mềm, website hoặc hệ thống mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Họ sử dụng nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như Java, Python, C++, hay JavaScript để xây dựng các giải pháp đáp ứng nhu cầu người dùng.

Ngoài việc viết mã, một lập trình viên cũng là người phân tích yêu cầu từ khách hàng hoặc doanh nghiệp, từ đó đưa ra giải pháp thiết kế phần mềm tối ưu. Một phần công việc của họ cũng bao gồm sửa lỗi (debugging), đảm bảo phần mềm hoạt động trơn tru và không có lỗ hổng bảo mật.

Lập trình viên có thể làm việc trong nhiều môi trường khác nhau như phát triển ứng dụng di động, phát triển game, hệ thống nhúng hoặc điện toán đám mây. Họ thường phải làm việc cùng các thành viên khác trong nhóm như nhà thiết kế giao diện, quản lý dự án, và chuyên gia kiểm thử để đảm bảo sản phẩm cuối cùng đáp ứng được yêu cầu của khách hàng.

2.9.jpg
Lập trình là một công việc rất đa dạng và phức tạp

Học lập trình có khó không? 

Học lập trình có khó không là câu hỏi của rất nhiều bạn học sinh và phụ huynh khi họ có ý định cho con em thi đại học vào ngành này. Ngoài các em học sinh, cũng có rất nhiều người đam mê lập trình có chung câu hỏi này.

Tuy nhiên, thực tế lập trình sẽ không có yêu cầu quá cao đối với người học. Chỉ cần bạn có tư duy logic, một lộ trình học phù hợp, các thiết bị công nghệ, tài liệu và sự quyết tâm thì bạn sẽ chinh phục đường con đường sự nghiệp này.

Vậy đâu là lý do để nhiều người có suy nghĩ rằng lập trình là một công việc khó và phân vân có nên học lập trình hay không?

Lập trình cứng nhắc

Nhiều người thường nghĩ rằng việc học lập trình khó là bởi vì nó quá cứng nhắc. Họ cho rằng lập trình chỉ xoay quanh những quy tắc khô khan, thiếu sự linh hoạt, và dễ làm cho người học cảm thấy nhàm chán. 

Thực tế, ngành lập trình sẽ có những quy tắc mà lập trình viên cần tuân theo, nhưng không phải lúc nào cũng nhàm chán mà ngược lại còn mở ra vô vàn cơ hội sáng tạo, cho phép lập trình viên giải quyết vấn đề theo nhiều cách khác nhau.

Ban đầu, bạn có thể thấy khó khăn khi tiếp cận các dòng mã vì sự phức tạp của nó sẽ làm bạn bối rối, nhưng giống như khi bạn học một ngôn ngữ mới, dần dần, khi đã nắm được kiến thức cơ bản mọi thứ sẽ trở nên dễ hiểu hơn. 

Lập trình không chỉ là việc tuân theo những quy tắc cố định mà còn đòi hỏi sự tư duy linh hoạt, tìm ra những giải pháp tối ưu. Kiên trì thực hành và học hỏi sẽ giúp bạn cảm thấy lập trình thú vị và bớt khô cứng hơn nhiều.

Thuật toán phức tạp

Khi đề cập đến “thuật toán”, người ta thường liên tưởng đến những công việc phức tạp. Nhiều người mặc định rằng chỉ người thông minh hoặc giỏi toán thì mới có thể làm việc cùng thuật toán hoặc học lập trình và đây chính là một nhận định sai lầm.

Trong lập trình cũng vậy, khi nhìn vào các dòng mã chằng chịt, người mới bắt đầu sẽ dễ cảm thấy choáng ngợp, nhất là khi chưa quen với các khái niệm lập trình. Tuy nhiên, sự phức tạp này không phải là rào cản không thể vượt qua. 

Thực tế, lập trình là một chuỗi các bước tư duy logic, và mỗi phần nhỏ trong đó đều có thể học được từ từ. Ban đầu có thể sẽ khó khăn, nhưng khi đã hiểu cách hoạt động của từng yếu tố, bạn sẽ thấy rằng lập trình không quá đáng sợ như mình tưởng. 

Điều quan trọng là kiên nhẫn, học từ những điều cơ bản và không ngại sai lầm. Qua thời gian, bạn sẽ nhận ra rằng lập trình thực sự là một kỹ năng đầy thú vị và hữu ích trong việc giải quyết vấn đề.

3.1.jpg
Mặc định việc lập trình chỉ dành cho những người giỏi toán là một sai lầm

Không đủ tự tin

Đây được xem lý do lớn nhất trong việc cảm thấy lập trình là một công việc khó trước khi một người ra quyết định chinh phục con đường này.

Khi đối diện với những dòng mã và thuật ngữ kỹ thuật, cảm giác lo lắng và thiếu tự tin dễ xuất hiện, khiến họ nghĩ rằng lập trình chỉ dành cho những người giỏi về toán hoặc công nghệ. 

Bên cạnh đó, có không ít người vừa tiến đến với lập trình căn bản, chưa tìm hiểu rõ kiến thức đã vội bỏ ngang. Nguyên nhân có thể đến từ việc bạn chưa có một lộ trình hoặc phương pháp tiếp cận đúng cách nên dẫn đến việc nản lòng và không tin vào chính mình. 

Như bất kỳ kỹ năng nào khác, việc học lập trình cần thời gian, kiên nhẫn và sự thực hành thường xuyên. Tin vào khả năng của bản thân là bước đầu tiên để vượt qua rào cản tâm lý. Nếu bạn tiếp cận lập trình với tư duy mở và sự kiên trì, dần dần bạn sẽ nhận ra rằng bất cứ ai cũng có thể học được, bất kể xuất phát điểm hay nền tảng ban đầu.

Lập trình dễ bắt đầu, làm chủ mới khó

Bước vào thế giới lập trình chưa bao giờ dễ dàng và thú vị như bây giờ. Ngày nay, bạn có thể bắt đầu học lập trình từ rất sớm qua các chương trình tại trường học hay những khóa học trực tuyến phong phú. Việc nắm vững kiến thức cơ bản từ sớm sẽ tạo nền tảng vững chắc để sau này bạn dễ dàng tiếp cận các ngôn ngữ lập trình phức tạp hơn.

Tuy nhiên, làm chủ một ngôn ngữ lập trình không phải lúc nào cũng dễ dàng. 

Việc chuyển từ lý thuyết sang thực hành, tự viết mã thay vì chỉ làm theo hướng dẫn, đòi hỏi bạn cần kiên nhẫn và rèn luyện tư duy logic. Học lập trình cũng giống như học một ngôn ngữ mới – ban đầu có thể bạn sẽ thấy choáng ngợp trước những dòng mã dài và phức tạp. 

Nhưng đừng quá lo lắng, hãy bắt đầu từ những bài tập nhỏ, những dự án đơn giản, dần dần bạn sẽ quen và tự tin hơn.

Và điều tuyệt vời nhất là lập trình không chỉ dừng lại ở việc viết mã mà còn là cơ hội để bạn thỏa sức sáng tạo. Bạn có thể xây dựng bất kỳ điều gì từ các ứng dụng hữu ích, trang web sáng tạo, đến những trò chơi vui nhộn. Mỗi bước tiến nhỏ bạn thực hiện hôm nay đều sẽ mở ra những khả năng vô tận cho tương lai của bạn trong thế giới công nghệ.

4 khó khăn thường gặp khi học lập trình

Khó hiểu các khái niệm trừu tượng

Một trong những trở ngại đầu tiên khi bắt đầu học lập trình là việc tìm hiểu các khái niệm, những thuật ngữ như biến, hàm, vòng lặp, và điều kiện có thể khiến người mới bắt đầu bị bối rối. Với người chưa từng tiếp xúc với lập trình, việc nắm bắt cách hoạt động của một biến hay tại sao cần vòng lặp có thể rất khó khăn. 

Những khái niệm này đòi hỏi người học phải có khả năng tư duy trừu tượng, hình dung những gì xảy ra bên trong chương trình. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn có thể được cải thiện qua thời gian, khi bạn viết code và nhìn thấy cách những khái niệm này được áp dụng trong thực tế, bạn sẽ dần dần hiểu rõ hơn. 

Các bài tập lập trình đơn giản, ví dụ như tính toán số học hay tạo một chương trình vòng lặp cơ bản, sẽ giúp bạn làm quen với các khái niệm này. Hãy cho phép bản thân thời gian để tiếp nhận và hiểu rõ từng khái niệm trước khi tiến xa hơn.

Viết code và tìm lỗi

Một trong những thách thức lớn nhất của việc học lập trình chính là việc tìm và sửa lỗi trong chương trình. Khi viết code, bạn sẽ rất dễ mắc phải những sai lầm nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến cách chương trình hoạt động, có những lỗi chỉ đơn giản như thiếu một dấu chấm phẩy, nhưng cũng có những lỗi logic phức tạp mà người mới bắt đầu phải tốn nhiều thời gian để phát hiện.

Kỹ năng gỡ lỗi không tự nhiên xuất hiện mà phải được rèn luyện qua thời gian. Khi bạn mắc lỗi, điều quan trọng là phải bình tĩnh, kiên nhẫn đọc lại code, sử dụng công cụ gỡ lỗi, và phân tích từng dòng lệnh. Sau đó ghi chép cẩn thận lại từng lỗi và cách khắc phục cũng như dấu hiệu nhận biết.

Dần dần, bạn sẽ hình thành thói quen viết code cẩn thận hơn và phát hiện lỗi nhanh chóng. Một mẹo hữu ích là luôn kiểm tra từng phần nhỏ của chương trình trước khi chuyển sang phần tiếp theo, điều này sẽ giúp bạn dễ dàng xác định lỗi hơn khi có vấn đề xảy ra. Viết code là một hành trình của sự sáng tạo hãy cho phép bản thân được thoải mái để tìm ra nhiều giải pháp khác nhau.

Tự học

Việc tự học lập trình đòi hỏi động lực và tính kỷ luật rất cao, không có giáo viên hay lớp học để định hướng và giám sát, bạn phải tự quản lý tiến trình của mình. Điều này có thể trở nên rất khó khăn, nhất là khi bạn gặp phải các khái niệm khó hiểu hoặc không biết phải giải quyết một vấn đề lập trình như thế nào. 

Rất nhiều người bắt đầu tự học nhưng nhanh chóng từ bỏ vì thiếu kiên nhẫn hoặc cảm thấy quá áp lực khi tự mình phải giải quyết mọi khó khăn.

Để khắc phục vấn đề này, bạn cần có một lộ trình học tập rõ ràng và tuân thủ nó. Hãy chia nhỏ các mục tiêu của mình thành từng bước nhỏ, dễ quản lý, và tạo ra những cột mốc cụ thể để kiểm tra tiến trình.

Tìm kiếm các nguồn học liệu đáng tin cậy, từ sách vở, video trực tuyến, cho đến các khóa học có cấu trúc. Ngoài ra, tham gia vào các cộng đồng lập trình trực tuyến hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua các khó khăn hơn.

3.2.jpg
Học lập trình là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và tính kiên nhẫn của người học

Cập nhật kiến thức

Lập trình là một lĩnh vực luôn thay đổi và phát triển, điều này sẽ tạo ra một thách thức lớn đối với bất kỳ lập trình viên nào. 

Các ngôn ngữ, công nghệ và công cụ mới liên tục xuất hiện, đòi hỏi bạn phải luôn sẵn sàng học hỏi và cập nhật kiến thức. Nếu không, bạn dễ dàng rơi vào tình trạng lạc hậu so với các xu hướng mới nhất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng làm việc của bạn mà còn có thể khiến bạn bỏ lỡ những cơ hội nghề nghiệp quan trọng.

Để duy trì sự cạnh tranh trong thế giới lập trình, bạn cần phải có thói quen học tập và trau dồi liên tục. Bạn có thể dành thời gian để tham gia vào các diễn đàn công nghệ, tham dự các hội thảo chuyên ngành, và thực hiện các dự án cá nhân là những cách hiệu quả để cập nhật kiến thức. 

Ngoài ra, không nên ngần ngại học hỏi các công nghệ mới ngay cả khi bạn cảm thấy mình đã khá thành thạo trong một ngôn ngữ hay công cụ cụ thể. Điều này giúp bạn linh hoạt hơn trong công việc và luôn sẵn sàng đón nhận các thay đổi trong ngành.

8 kinh nghiệm cho người mới 

Đặt mục tiêu thực tế về lập trình và nghề nghiệp

Đặt ra những mục tiêu thực tế và phù hợp với khả năng của mình là vô cùng quan trọng. Một trong những sai lầm thường gặp của người mới là họ đặt kỳ vọng quá cao ngay từ đầu, mong muốn nhanh chóng trở thành lập trình viên chuyên nghiệp chỉ sau vài tuần hoặc vài tháng. 

Tuy nhiên, lập trình là một kỹ năng phức tạp, đòi hỏi thời gian và sự kiên trì, chúng ta sẽ không thể học hết tất cả mọi thứ ngay lập tức. Thay vào đó, hãy xác định những bước đi nhỏ bằng cách chia nhỏ mục tiêu của mình thành các bước cụ thể và có thể đo lường được. 

Ví dụ, mục tiêu ban đầu của bạn có thể là học cách sử dụng cú pháp cơ bản của một ngôn ngữ lập trình, tìm hiểu một framework mới hay làm quen với việc xử lý lỗi sau đó là xây dựng một ứng dụng đơn giản hoặc hoàn thành một dự án cá nhân nhỏ.

Ngoài ra, hãy cân nhắc đặt mục tiêu nghề nghiệp thực tế. Không phải ai cũng cần trở thành một "full-stack developer" ngay lập tức, bạn có thể bắt đầu từ vị trí nhỏ hơn như front-end hoặc back-end developer và từ đó dần dần phát triển. Nếu bạn đặt mục tiêu quá xa vời và không thể đạt được trong thời gian ngắn, bạn sẽ dễ cảm thấy chán nản. 

Quan trọng là bạn hiểu rõ bản thân mình muốn gì và định hướng phát triển nghề nghiệp của mình như thế nào. Mục tiêu thực tế không chỉ giúp bạn tiến bộ mà còn tạo sự cân bằng giữa việc học và phát triển sự nghiệp trong tương lai. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, xác định rõ ràng những gì bạn muốn đạt được trong từng giai đoạn và từ đó xây dựng lộ trình học tập và làm việc hợp lý.

Chúng ta có thể kỳ vọng rằng bản thân có thể trở thành một chuyên gia lập trình giỏi nhưng đó là sau một thời gian dài cho sự cố gắng và nỗ lực với mục tiêu rõ ràng của bản thân.

Chậm mà chắc

Trong lập trình, tốc độ không phải là điều quan trọng nhất mà chính là sự chắc chắn và hiểu rõ kiến thức. Nhiều người khi mới bắt đầu học lập trình thường sẽ có xu hướng muốn học nhanh và làm ngay những dự án lớn khi chưa nắm vững những khái niệm cơ bản.

Tuy nhiên, việc nắm bắt quá nhanh mà không hiểu kỹ có thể dẫn đến việc bỏ sót những kiến thức quan trọng hoặc học mà không thực sự hiểu sâu , khiến bạn gặp khó khăn khi làm việc thực tế. 

Thay vì cố gắng học mọi thứ một cách nhanh chóng, hãy dành thời gian để làm quen và nắm bắt từng khái niệm một cách kỹ lưỡng. Bạn có thể thử nghiệm các đoạn code nhỏ với cấu trúc đơn giản, mỗi dòng code bạn viết ra cần phải được hiểu rõ về chức năng của nó và lý do tại sao nó hoạt động theo cách đó.

Nếu bạn đã cảm thấy tự tin với một khái niệm nào đó, hãy thử áp dụng nó vào các bài tập hoặc dự án thực tế để có thể củng cố kiến thức. Đừng ngại thử nghiệm và làm đi làm lại nhiều lần cho đến khi bạn hiểu rõ vấn đề từ nhiều khía cạnh khác nhau. 

Học lập trình là một quá trình không ngừng tiếp thu và cải thiện, và việc tiến bộ chậm nhưng chắc chắn sẽ giúp bạn xây dựng một nền tảng vững chắc hơn, bạn sẽ tự tin hơn khi giải quyết những thử thách lớn và giúp bạn trở thành một lập trình viên giỏi trong tương lai. 

Không copy và paste code

Khi mới bắt đầu vào con đường lập trình, những người mới thường sẽ rơi vào tình trạng chung chính là phụ thuộc quá nhiều vào việc copy và paste code từ internet hoặc các nguồn tài liệu mà không thực sự hiểu rõ cách mà đoạn code đó hoạt động. 

Mặc dù việc tham khảo code từ các nguồn tài liệu trực tuyến như Stack Overflow hay GitHub là điều bình thường, nhưng việc chỉ đơn thuần sao chép và dán mà không xem xét cẩn thận có thể khiến bạn lâm vào tình trạng "học vẹt" và không nắm bắt được bản chất của vấn đề.

Thay vì sao chép và sử dụng lại, bạn hãy dành thời gian để tự viết lại mã từ đầu và cố gắng hiểu từng dòng lệnh. Khi bạn thực sự viết mã bằng khả năng của mình, bạn sẽ hiểu rõ hơn về cú pháp, logic của chương trình và cách thức hoạt động của từng khối lệnh. 

Điều này không chỉ giúp bạn nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy và giải quyết vấn đề. Bất cứ khi nào bạn gặp khó khăn, hãy thử tìm hiểu sâu hơn về vấn đề thay vì chỉ phụ thuộc vào các đoạn mã có sẵn, không chỉ thế, bạn còn có thể cải thiện khả năng tự học và xử lý các tình huống khác nhau trong lập trình. 

Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng mỗi bài toán đều có nhiều cách giải quyết và sự linh hoạt trong việc tìm kiếm giải pháp mới chính là điều làm nên sự khác biệt giữa lập trình viên giỏi và người chỉ biết sao chép mã. Vì vậy, hãy tập trung vào việc hiểu rõ cách mã hoạt động và học cách sáng tạo giải pháp thay vì chỉ sao chép từ các nguồn có sẵn.

3.3.jpg
Hãy luôn tìm hiểu và thực hành viết code vì đó là chìa khóa giúp bạn thành công

Học và thực hành

Lập trình là một kỹ năng đòi hỏi sự thực hành liên tục, không chỉ đơn giản là đọc sách hay xem video. Một trong những phương pháp học lập trình hiệu quả nhất là "học đi đôi với hành". Sau khi nắm vững lý thuyết cơ bản, bạn cần bắt tay vào thực hành ngay lập tức.

Điều này không chỉ giúp bạn nắm vững các khái niệm mà còn giúp bạn hình thành tư duy lập trình và rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề. Bạn có thể bắt đầu bằng những bài tập nhỏ với một chương trình cơ bản cho đến việc tạo ra một ứng dụng thực tế.Trong quá trình luyện tập và thực hành, bạn sẽ có thể gặp phải lỗi hoặc các tình huống khó khăn, và đây là cơ hội để bạn học cách xử lý và khắc phục chúng. 

Ngoài ra, thực hành còn giúp bạn làm quen với các công cụ, framework và môi trường lập trình khác nhau. Đừng chỉ dừng lại ở việc học lý thuyết, mà hãy tham gia vào các dự án nhỏ, hoặc tự xây dựng sản phẩm của riêng mình. Việc thực hành thường xuyên sẽ giúp bạn tự tin hơn và chuẩn bị tốt hơn cho những dự án thực tế trong tương lai.

Tự làm lại

Một trong những cách học lập trình hiệu quả nhất là tự làm lại những bài tập hoặc dự án mà bạn đã hoàn thành trước đó. Điều này nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực tế lại mang đến rất nhiều lợi ích. 

Khi bạn tự làm lại, bạn không chỉ củng cố kiến thức đã học mà còn có cơ hội khám phá những cách tiếp cận khác hoặc cải tiến những giải pháp cũ. Đôi khi, bạn sẽ nhận ra những sai sót mà trước đây mình đã bỏ qua hoặc tìm được cách giải quyết vấn đề tốt hơn.

Việc làm lại cũng giúp bạn hiểu sâu hơn về cấu trúc và logic của chương trình, khi tự mình tái tạo lại dự án, bạn sẽ buộc phải suy nghĩ nhiều hơn về cách thức hoạt động của từng thành phần trong mã. Điều này giúp tăng cường khả năng phân tích và sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề lập trình.

Ngoài ra, bạn có thể thử nghiệm những kỹ thuật mới, tối ưu hóa mã hoặc cải thiện hiệu suất của chương trình. Đây là một quá trình học hỏi liên tục, và việc làm lại các dự án cũ chính là cách để bạn nâng cao kỹ năng một cách bền vững.

Thách thức chính mình

Để thực sự tiến bộ trong lập trình, chúng ta phải luôn không ngừng cố gắng trau dồi và học hỏi, một trong những cách tốt nhất để tạo động lực cho bản thân chính là việc thách thức bản thân mình với những vấn đề mới và phức tạp hơn. 

Đừng ngại thử sức với những dự án hoặc bài tập vượt quá khả năng hiện tại của mình. Mỗi khi bạn đặt mình trước một thử thách mới, bạn sẽ học được những kỹ năng và kiến thức mà có thể trước đó bạn chưa từng nghĩ đến. Điều quan trọng là không sợ thất bại, vì mỗi lỗi lầm đều là cơ hội để bạn rút kinh nghiệm và cải thiện.

Thử thách bản thân bằng cách tham gia các cuộc thi lập trình, giải các bài toán khó hoặc làm việc với những công nghệ mới. Những thách thức này sẽ giúp bạn rèn luyện kỹ năng tư duy logic, phát triển khả năng giải quyết vấn đề và làm quen với nhiều công cụ, ngôn ngữ lập trình khác nhau.

Ngoài ra, việc thách thức bản thân còn giúp bạn giữ động lực và cảm hứng trong quá trình học tập và làm việc. Khi bạn giải quyết thành công một vấn đề khó, cảm giác thỏa mãn sẽ thúc đẩy bạn tiếp tục chinh phục những thử thách lớn hơn. Đây chính là con đường để bạn không ngừng phát triển và tiến xa hơn trong sự nghiệp lập trình.

Học từ nhiều nguồn

Khi học lập trình đừng chỉ dựa vào một cuốn sách hoặc một khóa học duy nhất, vì mỗi tài liệu học tập sẽ có cách trình bày khác nhau và bạn sẽ học được nhiều hơn khi nhìn nhận một vấn đề từ nhiều góc độ. 

Chẳng hạn như, bạn có thể bắt đầu từ các khóa học trực tuyến, sau đó đọc thêm sách chuyên sâu hoặc tham khảo các blog, video hướng dẫn từ các lập trình viên kinh nghiệm.

Mỗi người có cách học khác nhau, vì vậy việc tìm kiếm nhiều nguồn tài liệu sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp học phù hợp nhất với bản thân. Hơn nữa, khi học từ nhiều nguồn, bạn sẽ có cơ hội cập nhật các kiến thức mới nhất, bởi công nghệ và lập trình không ngừng thay đổi. 

Ngoài ra, tham gia vào các cộng đồng lập trình cũng là một nguồn học hỏi quý giá. Bạn có thể học từ những kinh nghiệm thực tế của người khác, trao đổi ý kiến và thậm chí nhận được sự hỗ trợ khi gặp khó khăn. 

Sự đa dạng trong nguồn học tập không chỉ giúp bạn phát triển nhanh hơn mà còn mở rộng khả năng tư duy và tiếp cận vấn đề một cách sáng tạo hơn.

3.4.jpg
Việc học tập từ nhiều nguồn tài liệu chọn lọc khác nhau sẽ giúp bạn mở rộng kiến thức của mình

Sử dụng công cụ gỡ lỗi để gỡ lỗi

Việc sử dụng các công cụ gỡ lỗi (debugger) là một kỹ năng vô cùng quan trọng mà bất kỳ lập trình viên nào cũng nên nắm vững. 

Trong quá trình viết mã, bạn sẽ không tránh khỏi việc gặp lỗi và đôi khi những lỗi này có thể rất khó phát hiện. Thay vì mất hàng giờ để tìm ra vấn đề chỉ bằng cách đọc mã, các công cụ gỡ lỗi giúp bạn theo dõi và kiểm tra từng bước thực thi của chương trình. 

Sử dụng công cụ gỡ lỗi không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn giúp bạn hiểu rõ hơn về cách chương trình của mình hoạt động. Bạn sẽ thấy được cách các giá trị thay đổi, luồng dữ liệu di chuyển và điều này sẽ giúp bạn phát hiện ra những điểm chưa tối ưu trong mã. 

Hơn nữa, việc làm quen với các công cụ gỡ lỗi còn giúp bạn rèn luyện tư duy phân tích và phát triển khả năng giải quyết vấn đề một cách logic. Có nhiều công cụ gỡ lỗi khác nhau tùy thuộc vào ngôn ngữ lập trình mà bạn đang sử dụng như GDB cho C/C++, Chrome DevTools cho JavaScript, hoặc PyCharm Debugger cho Python. 

Hãy dành thời gian để làm quen với các công cụ này ngay từ khi bắt đầu học lập trình, vì chúng sẽ là trợ thủ đắc lực giúp bạn nâng cao kỹ năng và làm việc hiệu quả hơn trong tương lai.

Một số ngôn ngữ lập trình dễ bắt đầu 

Việc lựa chọn một ngôn ngữ phù hợp với nhu cầu và trình độ là rất quan trọng cho người mới bắt đầu con đường sự nghiệp lập trình của mình. Dưới đây là những ngôn ngữ lập trình theo Onschool Bootcamp đánh giá là dễ bắt đầu cho người mới, bên cạnh đó là một số ngôn ngữ nâng cao khác.

  1.  HTML: Đây là nền tảng cho mọi trang web, HTML là ngôn ngữ chủ yếu được sử dụng để tạo cấu trúc và định dạng nội dung trên các trang web. HTML rất dễ học và không yêu cầu kiến thức lập trình phức tạp, đây là điểm khởi đầu lý tưởng cho những ai muốn làm quen với lập trình web mà không cần học sâu về lập trình logic            
  2. Python: Python được xem là một ngôn ngữ lập trình thân thiện với người mới học nhờ cú pháp rõ ràng dễ đọc, dễ hiểu và thân thiện cho người mới. Ngôn ngữ này rất linh hoạt, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như phát triển web, trí tuệ nhân tạo, và khoa học dữ liệu, giúp người học nhanh chóng nắm bắt tư duy lập trình cơ bản.             
  3. JavaScript: Là một trong những ngôn ngữ quan trọng trong việc phát triển các ứng dụng web tương tác, với cú pháp dễ hiểu và tính linh hoạt cao, JavaScript giúp tạo ra các tính năng động cho trang web, từ hiệu ứng đồ họa đến xử lý dữ liệu người dùng. Đây cũng là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay.            
  4. PHP: PHP là ngôn ngữ lập trình server-side, chủ yếu dùng để phát triển các trang web động. Ngôn ngữ này rất linh hoạt và dễ học với cú pháp dễ hiểu và dễ tích hợp với cơ sở dữ liệu, phù hợp cho những ai muốn phát triển web back-end.            
  5. Java: Java là ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ và phổ biến trong phát triển phần mềm và ứng dụng di động, mặc dù so sánh về mặt cú pháp, Java có vẻ hơi phức tạp hơn so với Python, nhưng nó vẫn là ngôn ngữ phổ biến cho người mới học nhờ vào tính ổn định và khả năng ứng dụng rộng rãi.             
  6. CSS: Được sử dụng cùng với HTML, CSS giúp định dạng giao diện trang web. Tuy không phải ngôn ngữ lập trình chính thức, nhưng CSS rất quan trọng để người học có thể tạo ra giao diện web đẹp mắt và thân thiện.            
  7. Scratch: Là một ngôn ngữ lập trình trực quan dành cho trẻ em và người mới bắt đầu, Scratch giúp người học hiểu về lập trình qua các khối mã kéo thả. Đây là nền tảng tốt để làm quen với logic và tư duy lập trình.        
3.5.jpg
Việc lựa chọn ngôn ngữ phù hợp sẽ giúp bạn có khởi đầu tốt cho hành trình chinh phục lập trình

Một số ngôn ngữ nâng cao

Sau khi đã nắm vững những ngôn ngữ lập trình cơ bản, bạn có thể cảm thấy tự tin hơn trong việc khám phá các ngôn ngữ lập trình nâng cao. 

Đây là bước tiếp theo dành cho những ai muốn mở rộng khả năng lập trình của mình, từ việc làm chủ các hệ thống phức tạp cho đến xử lý hiệu suất cao. Những ngôn ngữ này thường đòi hỏi kiến thức sâu rộng hơn, đồng thời giúp bạn hiểu rõ cách các hệ thống máy tính hoạt động từ gốc rễ, và cung cấp cho bạn kỹ năng để làm việc với những dự án quy mô lớn hơn. 

Dưới đây là một số ngôn ngữ lập trình nâng cao mà bạn có thể xem xét khi đã sẵn sàng bước lên cấp độ tiếp theo trong hành trình học lập trình của mình.

  1. Assembly: Assembly là ngôn ngữ bậc thấp, gần với ngôn ngữ máy, nó giúp lập trình viên kiểm soát chi tiết hoạt động của phần cứng. Dù khó học, nhưng Assembly rất cần thiết trong việc tối ưu hóa hiệu suất phần mềm hoặc lập trình vi điều khiển.            
  2. C, C++, C# và Objective-C: Các ngôn ngữ thuộc họ C như C, C++, C#, và Objective-C đều mạnh mẽ và phổ biến. Chúng cung cấp các công cụ linh hoạt để phát triển phần mềm, trò chơi, và ứng dụng di động, nhưng đòi hỏi kiến thức vững chắc về lập trình.            
  3. COW: COW là ngôn ngữ lập trình không chính thống, được tạo ra cho mục đích giải trí với cú pháp dựa trên từ “moo”. Dù không thực tế, COW vẫn là ví dụ về sự sáng tạo trong lập trình và giúp lập trình viên vui vẻ hơn khi tiếp xúc với những thứ khác biệt.            
  4. LISP: LISP là ngôn ngữ lập trình nổi tiếng với lịch sử lâu đời và được sử dụng rộng rãi trong trí tuệ nhân tạo. Với cú pháp đặc biệt và cấu trúc độc đáo, LISP thích hợp cho những người muốn khám phá các khái niệm lập trình cấp cao và phức tạp.            
  5. Swift: Swift là ngôn ngữ lập trình được Apple phát triển để thay thế cho Objective-C, tập trung vào lập trình iOS và macOS. Swift mang lại hiệu suất cao và cú pháp thân thiện hơn, phù hợp cho cả người mới học và lập trình viên có kinh nghiệm.            

Mất bao lâu để thành thạo lập trình? 

Đây là một trong những câu hỏi thường gặp nhất khi một người mới bắt đầu bước vào thế giới lập trình. 

Sự thật là, chúng ta sẽ không có câu trả lời chính xác cho việc "mất bao lâu để thành thạo lập trình", vì thời gian để thành thạo một ngôn ngữ hay kỹ năng lập trình còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: mục tiêu cá nhân, phương pháp và cường độ học tập, ngôn ngữ lập trình mà bạn lựa chọn.

Nếu bạn mong muốn trở thành một lập trình viên đa nhiệm có thể làm việc và thành thạo khi bạn bắt đầu từ con số 0 thì có thể bạn sẽ cần mất từ 1 đến 2 năm tuỳ theo năng lực của chính bản thân.

Mỗi người sẽ có tốc độ học khác nhau, một số người có nền tảng về toán học hoặc khoa học máy tính sẽ có lợi thế hơn khi học lập trình, trong khi những người khác có thể cảm thấy khó khăn hơn khi tiếp cận với các khái niệm mới mẻ này. 

Hiện nay việc đào tạo lập trình cũng có rất nhiều phương pháp và hình thức học tập khác nhau, tùy thuộc vào sự lựa chọn của bạn mà thời gian có thể dài hoặc ngắn. 

Chẳng hạn như nếu bạn lựa chọn việc đào tạo tại các trường đại học, bạn sẽ được đào tạo các kiến thức chuyên sâu bên cạnh các kiến thức căn bản nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc bạn cần đến 4 năm để có thể trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp.

Ngược lại, khi lựa chọn các trung tâm hay hình thức đào tạo bootcamp, bạn sẽ rút ngắn thời gian đào tạo của mình nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ kiến thức và kỹ năng để đáp ứng được nhu cầu làm việc của thị trường lao động.

Tại Onschool Bootcamp, với lộ trình đào tạo chỉ trong 120 ngày, bạn sẽ được đào tạo kiến thức thông qua các dự án thực tế, không chỉ vậy sau khi học xong bạn cũng sẽ tích lũy riêng cho mình những dự án các nhân giúp bạn tự tin trước nhà tuyển dụng.

2.4.jpg
Onschool Bootcamp tự hào là trung tâm đào tạo lập trình thực chiến chỉ trong 120 ngày

Thời gian để thành thạo lập trình cũng phụ thuộc vào ngôn ngữ bạn chọn. Một số ngôn ngữ lập trình như Python hay JavaScript có cú pháp thân thiện, dễ hiểu và phù hợp cho người mới bắt đầu. 

Với những ngôn ngữ này, nếu bạn học tập đều đặn và thực hành hàng ngày, bạn có thể nắm vững các kiến thức cơ bản trong khoảng từ 3 đến 6 tháng. Tuy nhiên, để đạt được mức độ thành thạo, có thể cần từ 1 đến 2 năm, tùy thuộc vào việc bạn có thường xuyên sử dụng chúng trong các dự án thực tế hay không.

Ngược lại, nếu bạn bắt đầu với các ngôn ngữ lập trình phức tạp hơn như C++, Java hay Assembly, thời gian để thành thạo có thể kéo dài hơn. Những ngôn ngữ này yêu cầu bạn phải hiểu rõ về quản lý bộ nhớ, cấu trúc dữ liệu, thuật toán và nhiều khái niệm phức tạp khác. Do đó, việc học và làm quen với chúng sẽ mất nhiều thời gian hơn, có thể từ 1 đến 2 năm chỉ để đạt đến mức cơ bản, và nhiều năm sau đó để thực sự làm chủ.

Quan trọng nhất là bạn cần có một lộ trình học tập hợp lý và kiên định với mục tiêu của mình. Hãy dành ra một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày hoặc mỗi tuần để học và thực hành lập trình, và đảm bảo rằng bạn không bị gián đoạn quá lâu trong quá trình học.

Lời kết

Lập trình là một quá trình dài cần sự kiên trì nỗ lực, nếu bạn hỏi “học lập trình có khó không?” thì câu trả lời sẽ là còn tùy thuộc vào cách mà bạn tiếp cận. 

Ban đầu, việc nhìn vào những dòng code có thể khiến bạn bối rối và cảm thấy lập trình là một thế giới phức tạp, khô khan. Tuy nhiên, giống như học bất kỳ kỹ năng nào khác, chỉ cần bạn kiên trì, thực hành thường xuyên, và tìm kiếm các tài nguyên phù hợp, lập trình sẽ dần trở nên dễ dàng hơn.

Điều quan trọng là hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, lựa chọn ngôn ngữ lập trình dễ học, và không ngừng rèn luyện. Chắc chắn bạn có thể sẽ gặp khó khăn, nhưng đó là một phần của quá trình học tập. 

Hãy nhớ rằng mọi lập trình viên giỏi đều từng là những người mới bắt đầu từ con số 0. Khi vượt qua được những thách thức ban đầu, bạn sẽ cảm nhận được niềm vui và có thêm nhiều động lực để tiếp tục chinh phục hành trình của mình.

Bạn đã sẵn sàng đổi thay sự nghiệp chưa?

Onschool Bootcamp tự hào chỉ trong 120 ngày, đào tạo thế hệ lập trình viên kiến tạo thế giới số - bắt đầu từ con số 0

Đừng quên chia sẻ bài viết này!

facebook
linkedin
x
copy
Sao chép link

Đăng ký tư vấn

Các Chương trình Đào tạo tại Onschool Bootcamp

Fullstack java web developer
Fullstack javascript (Nodejs & reactjs web developer
Fullstack Python web developer
Fullstack PHP web developer
Cross-Platform Mobile App Development
phonezalomessenger